"Toruńskie pierniki w czarnkowskim muzuem" - zaproszenie na wystawę
Pracownicy Muzeum Ziemi Czarnkowskiej mają przyjemność zaprosić w swoje podwoje dla zapoznania się z Historią toruńskiego piernika. Z wystawą połaczone są zajęcia warsztatowe - własnoręczne wypiekanie pierników z ciasta piernikowego. W tym celu Muzeum Okregowe w Toruniu przygotowało kopie historycznych form piernikowych. Zwiedzanie i wypiekanie okraszone jest poczęstunkiem piernikami z Fabryki Cukierniczej "Kopernik" S.A.
W Europie Środkowej, od późnego średniowiecza, wypiekaniem pierników trudnili się mistrzowie wraz z czeladnikami i uczniami, zrzeszeni w miejskich cechach rzemieślniczych. Najstarsze dokumenty, w których są wzmianki o wypiekaniu pierników, pochodzą z XIV w., natomiast w XVI w. dokumentach znajdujemy informacje o piernikarzach. Najwięcej dokumentów pochodzi z XVII i XVIII w. Oprócz ocalałych dokumentów śladem materialnym, rozpowszechnionego w XVI w., a przeżywającego swój rozkwit w XVII i XVIII w., rzemiosła piernikarskiego są drewniane formy piernikowe, służące do odciskania ciasta przed wypiekiem. Kolekcja toruńska liczy 246 obiektów, często dwustronnie rzeźbionych. Na początku XX wieku (od 1908 r.) ówczesne Muzeum Miejskie rozpoczęło tworzenie kolekcji form piernikowych, a następnie intensywnie wzbogacało ją drogą zakupów i darowizn. Zachowane rzeźbione klocki drewniane, wcześniej wspomniane, służyły do odciskania ciasta przeznaczonego na pierniki ozdobne. Często były one dużych rozmiarów. W 1778 roku rada miasta Torunia podarowała carycy Katarzynie piernik wielkości około 2 metrów. Pierniki te dodatkowo malowano i pozłacano. Oprócz pierników ozdobnych rzemieślnicy wypiekali także smakowite, jadalne, ciastka piernikowe. Różniły się one od pozostałych wypieków dużą zawartością przypraw korzennych i miodu pszczelego.
Ze względu na właściwości lecznicze niektórych przypraw, funkcjonowały pierniki jako lekarstwa i można je było zakupić w aptekach. Fryderyk Hoffman (żyjący w latach 1627-1673) w łacińskiej odzie "O pieprznym chlebie - czyli pierniku toruńskim" w następujący sposób scharakteryzował funkcje dawnego piernika: "Zdrowszej ponad ów chleb, rozkoszniejszej strawy nie szukaj; w nim masz posiłek i w nim uzdrawiający lek". Cytowany już Fryderyk Hoffman w XVII w. pisał: "Gdańska wódeczka - krakowska dzieweczka, warszawski trzewiczek - toruński pierniczek!Najlepsze rzeczy w Polsce".
Do przygotowania ciasta piernikowego niezbedne są surowce konieczne. Mąkę i miód dostarczała zasobna w produkty rolnicze ziemia chełmińska. Łatwo dostępne były również egzotyczne przyprawy korzenne dzięki mieszkającej w Toruniu licznej grupie kupców korzenników handlujących pieprzem, cynamonem, goździkami, gałką muszkatołową, imbirem, kardamonem i anyżem. Wszystkie te przyprawy prezentujemy na wystawie obok oryginalnych akcesoriów kupieckich takich jak wagi, odważniki, monety, sakiewki, w zainscenizowanym staktu kupieckim - kodze. Z portu, gdzie zakotwiczyła koga zapraszamy do XVI-wiecznej piekarni.
Okres po 1945 roku prezentujemy poprzez największy zakład wytwarzający pierniki - Fabrykę Cukierniczą "Kopernik" SA. Fabryka kontynuuje tradycję toruńskiego piernikarstwa, a w tym zupełnie wyjątkowe wytwarzanie okolicznościowych, ozdobnych form.
Zapraszamy naszych gości do zwiedzania wystawy w towarzystwie mieszczki toruńskiej, która w "stroju historycznym" wprowadza w świat toruńskiego piernika poprzez zapoznanie z ekspozycją , opowiadanie legend, a także wytwarzanie ozdobnych pierników.
Przcownicy Muzeum Ziemi Czarnkowskiej składają podziękowania wszystkim osobom, a w szczególności Dyrekcji Prywatnego Zespołu Szkół przy ulicy Harcerskiej w Czarnkowie - Agnieszce Radomskiej, Dariuszowi Kita i uczniom Technikum Rolniczego oraz uczniom Prywatnego Zespołu - internat.
Elżbieta Gajda
|
